Teatr w Nowej Hucie.

Jak się nazywał pierwszy nowohucki teatr, co ma Nowa Huta wspólnego z kukiełkami i czy każdy z nas może wystąpić w teatrze? Na te i inne pytania zajdziecie odpowiedź na wystawie Teatr w Nowej Hucie.

What was the name of the first theatre in Nowa Huta, what does Nowa Huta have in common with the puppets and can you play n the performance? On the exhibition Theatre in Nowa Huta  you will probabl find the answers for these questions.

Można ją obecnie oglądać w Muzeum Historycznym Krakowa - tym razem w dwóch odsłonach - w oddziale Dzieje Nowej Huty oraz w Kamienicy Hipolitów. Czekałam na nią długo, odkąd tylko dowiedziałam się, że jest w planach, ale tak się złożyło, ze dopiero w zeszły piątek wybrałam się na pierwszą część wystawy, a wczoraj na drugą. Także - veni, vidi, scripsi ;)

You can see the exhibition in the Historical Museum of Cracow - this time in two places - in the branch in Nowa Huta and in Kamienica Hipolitów. I was waiting for it long and only last week had the chance to see it.

Dzieje Nowej Huty

Ta część wystawy prezentuje historię teatru nowohuckiego. Jak zwykle wystawa przygotowana w tym muzeum jest kopalnią informacji. Dużo tutaj tekstu, bardzo dużą część ekspozycji "się czyta", a nie ogląda. Niech Was to jednak nie zniechęci ani nie zmyli! Poczytać warto, bo wszystko jest napisane przyjemnym, żywym językiem, a zdjęć i plakatów też jest tam pod dostatkiem. Oprócz tego można pooglądać stroje i rekwizyty teatralne, nagrody i fragmenty spektakli. Duży, duży plus :).

This part shows the history of the theatre in Nowa Huta. It was prepared really well, you can find a lot of information PROVIDED THAT you can read Polish, as there's a lot to read. Otherwise, you will see only some posters, designs and costumes.

Kamienica Hipolitów

To kąsek dla prawdziwych smakoszy, prezentuje twórczość Wielkiej Trójki Teatru Ludowego - Skuszanki, Krakowskiego i Szajny. Wystawie dodaje magii miejsce, w którym jest prezentowana - podziemia, piwnice Kamienicy. Tutaj zobaczymy przede wszystkim zdjęcia, ale też projekty scenografii, strojów oraz film dokumentalny.

This part is for real lovers. It shows the works of the great trio of Ludowy Theatre - SKuszanka, Krasowski and Szajna. It's even more magical if you think about the place where it's exhibited - i the basements of the tenement house. You will see photos, designs and a documentary movie.

Na wystawy obowiązuje wspólny bilet - czyli za maksymalnie 5 złotych (cena biletu normalnego) możemy wejść w teatralny świat Nowej Huty. Wybierzcie się na tę wystawę! 

The common ticket for both parts is 5 zł. 

Polecam też katalog - pełen bardzo ciekawych artykułów, które dopowiedzą to, na co na wystawie zabrakło miejsca.

There's no point in buying the catalogue as it's in Polish.

Kraków Pod Mocnym Aniołem.

"Pod mocnym aniołem" święci triumfy w kinach. Byliście? Widzieliście? A poznaliście Kraków?

Krakowa mogłoby tam w zasadzie nie być. Nie miał większej roli do zagrania. Spodziewałam się, że miasta będzie trochę więcej, ale jak o tym pomyśleć, to historia mogłaby zdarzyć się wszędzie.

If you have seen the polish movie "Pod mocnym Aniołem" you might have recognised some places. If not - some cinemas offer you the chance to see it with Engish subtitles. Cracow is not an important part of the plot, the story could have happened anywhere.


Bar Pod mocnym aniołem zazwyczaj znany jako Cafe Szafe. Ciężko mi teraz uwierzyć, że odwiedziny w tym miejscu mogą wyjść na zdrowie...

The bar - usually it's a cafe. After the movie it's hard to believe that it's safe to visit.

Rzut oka na okolicę mieszkania Jerzego. The main character's neighbourhood.

Kobierzyn, czyli Szpital Psychiatryczny im.Babińskiego. Pięknie położony, pięknie zaprojektowany jako miasto-ogród i zapewne pięknie niedofinansowany, ale wpisany na listę zabytków. Najbardziej znane w Krakowie miejsce leczenia alkoholików, zapewne także bohatera filmu. Zdjęcie z planu w Kobierzynie i zdjęcia szpitala.

Kobierzyn - psychiatric hospital, which also plays part in the movie as it's the most common place to have a detox. It was designed as the city-garden.

Rynek Główny poznać łatwo. Co jednak robił tam samotny Lajkonik? To chyba ten podrabiany, paręnaście lat temu hasający po Rynku cały rok.

Main Market Square.

Planty, a jakże. Zazwyczaj pełne pijaków.

Planty, usually full of drunk people.

Kraków u Smarzowskiego jest szary, przygnębiający, jak cały film zresztą. Czy takim widział go Jerzy? Oby dla nas był bardziej kolorowy :).

Z Krakowem w tle - Sekret Kroke.

Kraków, alchemia, śmierć i dziewczyna. Taki jest podtytuł powieści Małgorzaty i Michała Kuźmińskich "Sekret Kroke", o której wspominałam tu. 

ENG: Cracow, alchemy, death and the girl. This is the subheading of the novel by Małgorzata and Michał Kuźmińscy 'Sekret Kroke'. The book was only published in Polish, sorry... geerally, it's a detective novel, set in Cracow, so apart from the story itself, it also shows the Jewish culture a few weeks before it was destroyed by the Nazis. It's an amazing time travel to the non-existing world... But have a look at the photos and try to feel it, please!

Nie zawiodłam się. Powieść to kryminał, w którym można też dojrzeć political fiction. Intryga budowana jest bardzo ciekawie, napięcie rośnie, skomplikowana początkowo fabuła zaczyna się wyjaśniać. Miodzio.

Ale drugoplanowym bohaterem książki jest przedwojenny krakowski Kazimierz, który główny bohater porównuje z medynami Maroka i bazarami Stambułu. Autorzy napisali swoją powieść z niesamowitą precyzją, książka mogłaby służyć za mapę i przewodnik w jednym. Wędrujemy wraz z bohaterami przez mroczne uliczki Kazimierza i jeżeli znamy jego topografię, to łatwo możemy wyobrazić sobie, gdzie toczy się akcja.

Poznajemy też obyczaje krakowskich Żydów,ich modlitwy, potrawy, legendy. Pojawiają się najbardziej charakterystyczne postaci tej epoki. Jest ogrom odniesień do literatury i muzyki, nadających lekturze smaczku, a ich odszyfrowywanie jest samą przyjemnością.

I bardzo, bardzo było mi żal bohaterów. Akcja toczy się kilka miesięcy przed rozpoczęciem drugiej wojny światowej. Bohaterowie komentują nastroje antysemickie II RP i III Rzeszy, ale nawet w najgorszych chwilach nie przychodzi im do głowy, że ich świat zaraz przestanie istnieć.

I tego było mi tak strasznie szkoda, kiedy po skończeniu lektury byłam w piątkowy wieczór na Kazimierzu. W ten, przecież szabasowy, wieczór Kazimierz jest głośny, pełen roześmianych głosów. Na uliczkach parkują samochody, nie ma już szyldów żydowskich sklepików, zamkniętych na czas odpoczynku. Nie ma szabasowych gojów, nie roznosi się zapach pieczonej chałki, w oknach nie odbijają się szabasowe świece. Taka książka jak "Sekret Kroke" może pomóc ocalić od zapomnienia ten wspaniały, egzotyczny świat, który został zmieciony z powierzchni Krakowa przez historię. I tym bardziej nie mogę doczekać się kolejnego oprowadzania po magicznym, żydowskim Kazimierzu. 

Śnieg w NH.

O nie, nie lubię śniegu. Zwłaszcza w takie buro-ponure dni jak dzisiejszy. Śnieg jest dla mnie niemalże jednoznaczny z klęską żywiołową i najchętniej okopałabym się na kanapie, pod kocem, z gorącym kakao, książką, Internetami i dużą ilością jedzenia w zasięgu ręki. Ale sorry, taki mamy klimat, więc skoro zapadnięcie w sen zimowy nie wchodzi w rachubę, staram się, żeby dzień był bardziej kolorowy. Wybrałam się do nowohuckiego muzeum na wystawę o teatrach, przede mną jeszcze druga część w Kamienicy Hipolitów, ale już teraz mogę powiedzieć: Polecam!

Na drogę wzięłam ze sobą aparat, szukałam czegoś radosnego, kolorowego, ale przy braku słońca Nowa Huta w śniegu wygląda szaro. Nie podobają mi się puste stoliki do gry w szachy, puste parki. Ech, gdyby chociaż jakiś promyk słońca...


ENG: I definitely don't like snow or winter and would prefer to hibernate through those months, but as I wanted to make my day more colourful, I went to Nowa Huta museum and took my camera with me. But without sun, it's not really charming...

Topografia żydowskiej pamięci.

Jeśli lubicie krakowski Kazimierz, jeśli interesuje Was historia Żydów, to bardzo chciałabym polecić Wam tę książkę:

Topografia żydowskiej pamięci. Obraz krakowskiego Kazimierza we współczesnej literaturze polsko-żydowskiej.

If you like Kazimeirz and the culture of Jews, this book would be interesting for you, but it's only available in Polish, with a short English summary :(.

Autorka, Izabela Suchojad, odczytuje z literatury, nie tylko literatury wspomnieniowej, przyczyny, dla których Kazimierz dziś wygląda tak, a nie inaczej. Dlaczego po wojnie został zaniedbany i dlaczego tak łatwo pozwolono Jerzemu Antczakowi na spalenie XV-wiecznej kamienicy? Jak widzą Kazimierz Ci, którzy od kilkunastu lat do niego wracają? I czemu wracają tak późno? Przeplatają się przez to wspomnienia na temat przedwojennej dzielnicy żydowskiej, legendy, opowiadania, fikcja.

Gorąco polecam, a sama zabieram się za "Sekret Kroke" Kuźmińskich, jedną z książek cytowanych w "Topografii...". Ma być romans i intryga, Warszawa i Kraków u progu wojny, liczne aluzje literackie, humor i klimat gdzieś pomiędzy Danem Brownem a Markiem Krajewskim. Zapowiada się idealnie :).

Już prawie zima.

Próżno w tym roku wyglądać białej zimy w Krakowie. Dziś delikatny mróz zamienił padający deszcz ze śniegiem w warstwę lodu, która pokryła ulice. I nie tylko ulice. Chociaż nie lubię zimy i jej bezśnieżna, ciepła wersja jak najbardziej mi odpowiada, to, co miałam dziś przyjemność oglądać na uliczkach osiedla w Pychowicach, wydało mi się czarujące.

It is impossible to find white winter in Cracow. Today the light freeze changed the rain into ice, which covered streets. And not only streets. Even though I don't like winter and its not snowy, warm version suits me best, what I saw today at the streets of Pychowice housing estate seemed charming.

Edit: Parę godzin po opublikowaniu tej notki spadł śnieg... Teraz moje podwórko wygląda tak:

Reakcja na modernizm.

"Prawdziwy miłośnik sztuki powinien łączyć w sobie wraz ze znajomością i trafną oceną zabytków zrozumienie dla sztuki żyjącej i rozwijającej się w formach nowych. Nie powinien on nigdy - jak to się niestety czasem zdarza - wstrzymywać rozwoju nowej sztuki. Jego zdaniem popierać sztukę nowoczesną wszędzie, gdzie to bez szkody dla zabytków stać się może."

Cytat z wystawy, niestety nie podano autora - czyżby Adolf Szyszko-Bohusz we własnej osobie? 

Reakcja na modernizm to tytuł wystawy w Muzeum Narodowym, prezentującej twórczość Adolfa Szyszko-Bohusza. Można oglądać ją od października, ale ja dopiero teraz znalazłam czas, żeby ją odwiedzić. Wspaniałym pomysłem była wizyta w Muzeum w czwartek rano - byłam na wystawie sama, ba, w całym Muzeum było może maksymalnie 10 osób. Co za rozkosz - ja i projekty Szyszko-Bohusza... i trzy osoby z obsługi wystawy, pilnujące, żebym czasem nie zrobiła zdjęcia. 

Reaction to modernism is a title of the exhibition in the National Museum, showing the works of Adolf Szyszko-Bohusz. 

A.Sz-B.

Profesor Adolf Szyszko-Bohusz przedstawiony jest na wystawie jako architekt państwa - jego projekty często miały podkreślać moc Rzeczypospolitej. Sam, uczestnik walk legionowych, miał "po drodze" z Piłsudczykami. Czy dlatego to on, po odejściu z Legionów, w 1916 został wybrany na dyrektora renowacji Zamku Wawelskiego? Nie wiem, ale z pewnością był odpowiednią osobą na to stanowisko. Szyszko-Bohusz zaprojektował w Krakowie Dom im. Piłsudskiego, w Wiśle Zamek Prezydenta, a wśród jego niezrealizowanych projektów była też idea stworzenia Panteonu Narodowego na Wzgórzu Wawelskim (w miejsce poaustriackiego szpitala) i ciekawa koncepcja Gmachu Głównego Muzeum Narodowego - z kolumnadą otwierającą perspektywę na Kopiec Kościuszki.

Professor Adolf Szyszko-Bohusz is shown as the architect of state - his designs often were supposed to emphasise the power of the Republic of Poland. He was fighting in the army organised by Piłsudski. Was it the reason why he was chosen the director of the renovation of the Wawel Castle? I don't know, but for sure he was a good person for this post. Szyszko-Bohusz designed in Cracow the Piłsudski's Centre, in Wisła the castle of Polish President and one of his ideas was to create the National Pantheon on the Wawel Hill and an interesting concept of the National Museum.

Wystawa prezentuje trzy obszary działalności architekta - konserwację, projekty historyzujące oraz modernizm.

The exhibition shows three areas of the architect's work - conservation, historicistic designs and modernism.

wystawa - zdjęcie z Gazety Krakowskiej

Konserwator. Conservation.

Jego idea konserwacji była sprzeczna z ówcześnie panującą zasadą zachowania i eksponowania tego, co pozostało. Szyszko-Bohusz przeciwnie - chciał przywrócić dawny blask, nawet jeśli nie było to całkowicie zgodne z prawdą historyczną. Starał się oddać klimat dawnych wnętrz. Jako konserwator pracował na Wawelu, ale również w Warszawie - gdzie przywracał blask Pałacowi w Łazienkach i  Zamkowi Królewskiemu - tej realizacji, ze względu na zniszczenia wojenne nie możemy już oglądać.

His idea was contrary to the ruling idea of maintenence and exposing of what was remaining. However, Szyszko-Bohusz wanted to bring back the former glamour, even if it wasn't corresponding with the historical truth. He was trying to show the past atmosphere. As a conervator he worked on the Wawel Hill, but also in Warsaw - in the Castle and in Łazienki, but because of the II wold war we ca't see the results.

Warszawa

Kostium Stylowy. Stylistic Costume.
Tę część wystawy poświęcono projektom historyzującym, nawiązującym do poprzednich stylów w historii sztuki. Tu można obejrzeć prace konkursowe - m.in. projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie, Katedry w Katowicach czy Bazyliki Morskiej w Gdyni. Szyszko-Bohusz zaprojektował też m.in. wieczernik na Jasnej Górze i Mauzoleum Józefa Bema w Tarnowie.

This part of the exhibition shows the historicistic designs, inspired by the previous styles in the history of art. We can see here the works from all Poland.

Częstochowa

Modernizm

Modernizm Adolfa Szyszko-Bohusza to łączenie tradycji i nowoczesności. W funkcjonalistyczne projekty wplatał tradycję akademicką. Do jego modernistycznych projektów należą między innymi: budynek Feniksa w Krakowie (dziś w kostiumie stylowym nałożonym przez Niemców w okresie II wojny światowej), sanatorium w Żegiestowie (dziś w opłakanym stanie) czy zamek Prezydenta RP w Wiśle (już przed 1939 dodano spadziste dachy w miejsce tarasów).

His modernism is a joint of tradition and modernity. He joined the functionalism with the academic tradition. 

Wisła

Ciekawym uzupełnieniem wystawy jest jej ulotka, na której wydrukowano mapkę z propozycją spaceru śladami ASzB po Krakowie. Na blogu kilka jego realizacji opisałam w notkach z serii Metamorfozy oraz w ostatnim spacerze śladami architektury międzywojennej.

The leaflet is a nice complement to the exhibition. with the map and the idea of the walks printed on. On the blog soe of his designs were described in the Metamorphosis and the recent walk with the interwar architecture.

Żegiestów

Chyba słusznie nazywano profesora czasem Adolfem WSZYSTKO-Bohuszem. Myślę, że pasowałoby też Adolf WSZĘDZIE-Bohusz, bo jego realizacje możemy oglądać od Lwowa po Poznań.