Bezcenny

Oto "Portret Młodzieńca" pędzla Rafaela - nasza największa strata wojenna i główny bohater powieści Zygmunta Miłoszewskiego "Bezcenny". 

Tajemniczy Młodzieniec został namalowany we Włoszech na początku XVI wieku. W ręce Czartoryskich trafił około 1801 roku i do 1945 roku pozostawał w rękach tej rodziny Czartoryskich, towarzysząc jej w Puławach, Sieniawie i Paryżu. W latach 80. XIX wieku zawisł w Muzeum Czartoryskich w Krakowie opuszczając je na okres I wojny światowej, którą przetrwał w Dreźnie. W 1939 Czartoryscy ukryli go w pałacu w Sieniawie, wraz z "Damą z łasiczką" da Vinci i "Krajobrazem z miłosiernym samarytaninem" Rembrandta. Stamtąd ukradli go Naziści, obrazy trafiły w ręce Hansa Franka i to na jego polecenie w styczniu 1945 roku wywieziono "Młodzieńca" z Krakowa. Wilhelm Palezieux, pełnomocnik Franka ds. kradzieży, miał pomylić płótno z innym i obraz Rafaela zaginął...

Wokół poszukiwań "Portretu Młodzieńca" zbudował akcję swojej powieści Zygmunt Miłoszewski. Ta książka to połączenie Dana Browna i Stiega Larssona. Nie brakuje tu wątków historycznych i historyczno-sztucznych, politycznych, a nawet romantycznych. Do tego spora dawka poczucia humoru, które rozładowuje stale rosnące napięcie. Ja byłam zachwycona i gorąco polecam  nie tylko poszukiwaczom skarbów.

Ogółem, podczas okupacji Niemcy wywieźli z Polski ok. 516 000 dzieł sztuki. Obiektów wywiezionych przez Rosjan nie udało się oszacować. Do tej pory udało się odzyskać jedynie niewielki procent dóbr.

ENG: "Portrait of a Young Man" by Rafael is Polish biggest loss from the time of II WW and the main hero of a book "Bezcenny" (Priceless) by Zygmunt Miłoszewski.

The mysterious Young Man was painted in Italy in the beginning of 16th c. It was bought by the Czartoryski family around 1801 and was their property up till 1945, accompaning them in Puławy, Sieniawa and Paris. In 1880s it became a part of Czartoryski Museum in Cracow, leaving it during the I WW, when it was hidden in Dresden. In 1939 Czartoryscy hid it in their palace in Sieniawa together with the paintings of Leonardo da Vinci and Rembrandt, but the Nazis stole them. It was taken over by Hans Frank, general governor of polish conquered lands, and he decided to send it to Germany in January 1945. His proxy, Wilhelm Palezieux, mistook "Portrait" with another picture and the painting of Rafael got lost...

Around the trials to find the picture Zygmunt Miłoszewski constructed his book. It's a mix of Dan Brown and Stieg Larsson, but unfortunately it hasn't been translated yet. 

Totally, during II WW the Nazis stole around 516 000 works of art. Those taken by Russians are uncountable. Only a small number got back to Poland.

Tajemnice Fabryki Schindlera.

Radosna wiadomość jest taka, że zdałam kolejny egzamin i mogę oprowadzać po Fabryce Schindlera! Cieszę się tym bardziej, że to muzeum uważam za prze-wspaniałe i prze-interesujące, a do tego dopracowane w najdrobniejszych szczegółach.

The great news is that I passed another exam and now I can guide in the Schindler's Factory as well! It makes me even more happy that I think this museum is really wonderfull and super interesting, and what's more - even the smallest details are well thought.

Kraków 1920.

Lokalizacja. Location.

Wystawa mieści się w dawnym budynku administracyjnym Fabryki Emalia na Zabłociu, industrialnej części Podgórza. Na tym terenie działało kilka zakładów przemysłowych, także w okresie okupacji, a wśród nich Emalia. Adres: Lipowa 4.

Fabryka Schindlera jest częścią Trasy Pamięci - projektu MHK łączącego trzy muzea opowiadające historię II wojny światowej. Poza Fabryką znajdują się na niej Apteka pod Orłem oraz Ulica Pomorska.

The exhibition is placed in the old administration building of the Emalia factory on Zabłocie, the industrial part of Podgórze. On the area a few plants worked, also in the time of Nazi occupation, among them Emalia. Address: Lipowa 4.

The Schindler's Factory is a part of The Route of Memory, a project joining three museums telling the history of the II World War. There's also the Pharmacy under the Eagle and Pomorska Street.

Takie stemplownice znajdują się w pięciu miejscach na wystawie. Zabieramy kartkę z opisem ważnego wydarzenia i nabijamy stempel. The stamp machines are placed in 5 points of the exhibition. You just take a card with an event described on and stamp it.

Historia. History.

W 1939 roku przyjechał do Krakowa Oskar Schindler i objął zarząd powierniczy nad znajdującą się w stanie upadłości Fabryką Rekord, będącą własnością trzech żydowskich przedsiębiorców. Schindler fabrykę wydzierżawił (a w 1942 odkupił) i rozbudował. Ten biznesmena którym początkowo kierowała chęć zysku, zapewnił pracującym tam Żydom godne warunki pracy i możliwość przeżycia dzięki zabraniu ich ze sobą do Brunnlitzm dokąd przeniósł Fabrykę w 1944 roku. Jego historia stała się znana dzięki filmowi Stevena Spielberga Lista Schindlera i jest jednym z najsłynniejszych Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

Po zakończeniu działań wojennych Fabryka została znacjonalizowana i aż do początków XXI wieku działał tu zakłady Telpod. W 2005 tereny te przejęło miasto i wkrótce podjęto decyzję o urządzeniu tu wystawy prezentującej dzieje Krakowa i Krakowian w czasie okupacji niemieckiej.

In 1939 Oskar Schindler arrived at Cracow and took control over the previous jewish factory Rekord, which was then in the state of bankrupcy. He leased the Factory and then bought it and developed. This businessman, for whom the gain was at first the most important factor, made sure that the Jews had good working conditions and provided them with the possibility to survive,as he took them with him to Brunnlitz in 1944. His story was made popular thanks to the movie of Steven Spielberg - Schindler's List and he is one of the most famous Righteous Among the Nations.

After the war the factory was nationalized and up till the beginnings of the 21st century was home to Telpod plant. In 2005 he area was bought by the city and the decision was taken to open here the exhibition showing the stories of Cracow and Cracovians during the Nazi occupation.

Fotografie Krakowian z okresu międzywojennego. Cracovians' photos from before II World War.

Podróż w czasie. Time travel.

Zwiedzanie Muzeum jest niewątpliwie podróżą w czasie II wojny światowej. Podążamy krakowską ulicą i obserwujemy najważniejsze wydarzenia z tego okresu, poczynając od końca lata 1939 roku aż do stycznia 1945 i wyzwolenia Krakowa przez Armię Czerwoną. Na naszej drodze przyglądamy się tragicznym losom Krakowian - Polaków i Żydów, których historie splatają się ze sobą, tak jak były złączone w codziennym życiu przed wojną. Możemy zapoznać się z przemianami, jakim poddano Kraków - stolicę Generalnego Gubernatorstwa i próbom nadania mu niemieckiego charakteru. Towarzyszą nam też wydarzenia polityczne - wybuch wojny, sytuacja na froncie, konspiracja. Oddziałuje na nas tysiąc bodźców jednocześnie - Muzeum pełne jest zdjęć, dźwięków, filmów, prezentacji multimedialnych, instalacji i słów - opowieści, dzięki czemu odbieramy historię wszystkimi zmysłami, co sprawia, że nikt nie wyjdzie stąd obojętny. Sam Oskar Schindler pojawia się na wystawie kilkukrotnie, jednak nie jest głównym bohaterem ekspozycji.

The visit in the museum is like a time travel during the II World War. We follow the street of Cracow and watch the most important events of the time, starting with the end of summer 1939 up till January 1945 and liberation of Cracow by the Red Army. On the way we can see the tragic fate of Cracovians - Poles and Jews, whose stories are shown together, just as they were joined before the war in the everyday life. We can get to know the changes in Cracow - the capital city of General Gouvernment and the trials to make it more german. We are accompanied by the political events as well - the outbreak of the war, the situation on the front, conspiracy. There are thousands of impulses - photos, sounds, films, multimedia presentations, instalations and words, so we feel the history with all our senses, so no one leaves the museum indifferent. Oskar Schindler appears here several times, but he's not the main hero of the exhibition.

Na dworcu. Railway station.

W przeddzień wybuchu wojny. A day before the war.

Wojna! War!

Getto.

Gabinet Schindlera. Schindler's office.

Na krakowskiej ulicy. On the street of Cracow.

Po zagładzie getta. After the extermination of the ghetto.

U fryzjera. At the hairdresser's.

Sala wyborów. The Room of Choices.

Dla kogo? For whom?

Muzeum sugeruje, że wystawy nie powinny oglądać dzieci do 14 roku życia ze względu na miejscami drastyczne treści. Natomiast wszystkim, którzy tę granicę mają za sobą obejrzenie wystawy bardzo gorąco polecam.
Wizyta w Fabryce może też być częścią dłuższego spaceru, np. Kraków w okresie okupacji, Getto Krakowskie czy właśnie Trasa Pamięci.

Ocaleni przez Schindlera. Rescued by Schindler.

Zwiedzanie. Visiting.

Godziny otwarcia. Opening hours.

Od listopada do marca muzeum można zwiedzać od 10 do 18 (wyjątkiem jest poniedziałek, kiedy muzeum otwarte jest do 14). W sezonie letnim (kwiecień - październik) muzeum jest otwarte od 10 do 20, a w poniedziałek do 16. Uwaga! Ostatnie osoby mogą wejść na wystawę 90 minut przed zamknięciem.

From November till March musuem opens from 10 to 6 (except for Mondays - only till 14). In the summer season (April - October) it is opened from 10 to 8, but only till 4 on Mondays. Attention! Last visitors can enter 90 minutes before closing!

Bilety. Tickets.

Normalny/Adults - 19 
Ulgowy/Children, Seniors... - 16

Świąteczny Kraków.

Święta już niedługo i chociaż nie ma śniegu, to w Krakowie można poczuć świąteczną atmosferę. Dekoracje, światełka, choinki i kramy nadają miastu uroczysty wygląd.

Christmas is coming and although there's no snow, you can still feel the atmosphere. Ornaments, lights, Christmas trees and stalls guarantee the festive outlook.

Podziemna lekcja historii.

Od niedawna mogę oprowadzać po Podziemiach Rynku, dlatego też dzisiaj słów kilka o tym muzeum. Podziemia to oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, oficjalna nazwa to: Podziemia Rynku Głównego. Trasa Turystyczna Śladem Europejskiej Tożsamości Krakowa.

Since recently I can guide in the Underground of the Market Square, so today a few words about this museum. It's a branch of the Cracow's Historic Museum and the offficial name is: Rynek Underground. Following the traces of European identity of Kraków.

Lokalizacja. Location.

Jak sama nazwa wskazuje, Podziemia możemy zwiedzać pod płytą Rynku, pod wschodnią jego stroną. Ale jak tam się dostać? Wchodzimy przez Sukiennice, schodzimy kilka metrów w dół i otwiera się przed nami całkiem inny świat.

As the name says, we can see the Undergrounds under the surface of the Market Square, under its eastern side. But how to get there? We enter through the Cloth Hall, we go down and the other world opens for us.

Historia. History.

W 2005 roku rozpoczęto prace remontowe po wschodniej stronie Rynku, a wraz z nimi - wykopaliska archeologiczne na dużą skalę. Odkryto 11 tysięcy przedmiotów, z których najcięższy ważył prawie 700 kg, a najmniejszy paciorek miał długość zaledwie 2 mm. Przedmioty te można oglądać na wystawie po której poruszamy się chodząc pomiędzy pozostałościami dawnych kramów kupieckich i najstarszych dróg. Wystawę otwarto 24 września 2010.

In 2005 the renovation of the Market Square started on the eastern side. Together with them - the archaeological research. About 11 thousand things were dug of, among them the heaviest, weighing almost 700 kg and the smallest one  - a bead only 2 mm long. You can see all those thing on the exhbition where we walk among the remains of the oldest merchants' stalls and roads. The exhibiton was opened on 24 September 2010.

Zbiory. Collection.

W Podziemiach oglądamy eksponaty różnego rodzaju i różnej jakości. Możemy przyjrzeć się drobiazgom, ale zobaczymy także historię Rynku wypisaną na ziemnych profilach, wpisaną w kupieckie kramy, w relikty najstarszej osady i cmentarzyska. Dużo tu też filmów i multimediów. Dużo też ekranów podających nam informacje, bez których często eksponaty w gablotkach nie powiedzą nam nic. 

In the Underground we see the exhibits of different kind and different quality. We can have a look at th smallest ones, but we also see the history of the Market Square wriiten in the ground profiles, merchants' stalls, the relics of the oldest village and the cemetry. There's also a lot of films and multimedia. There are also screens giving the information without which the exhibitsshown would be meaningless to the visitors.

Zwiedzanie. Visiting.

Muzeum otwarte jest codziennie od 10 do 20 poza wtorkiem (10-16, wstęp wolny). 

Museum opns every day from 10 to 20 except for Tuesday (10-16, free of charge).

Bilety można zarezerwować na tej stronie // You can book ticets here:  http://www.bilety.podziemiarynku.com/?lang=pl

Ceny biletów // Prices:

Indywidualni zwiedzający // Individuals: 19/16 zł.

Grupy // Groups: 15/10

Dla kogo? For whom?

Chyba dla każdego - turysty, Krakusa, archeologa. Warto przynajmniej raz zajrzeć i poczuć historię :).

I think it's for everyone - a tourist, a Cracovian, an archaeologist. Worth seeing at least once - it will let you feel the history :).

Zapraszam na wspólne zwiedzanie - zejdźmy tam razem!

Let's go down there and visit it together!

Szopki, cóż by innego.

Niewiele jest rzeczy bardziej krakowskich niż krakowska szopka.

Podobno chodzenie z szopką zapoczątkowali murarze, którzy zimą w obliczu braku zleceń szukali innego sposobu zarobkowania. Z biegiem czasu szopki stawały się coraz bardziej ozdobne, a w 2 połowie XIX wieku wykształcił się model krakowski. Szopkarskim "guru" był i do dziś pozostaje Michał Ezenkier, murarz z Krowodrzy.

Tradycyjna krakowska szopka nawiązuje do architektury miasta - stąd pojawiające się często wieże Kościoła Mariackiego, Barbakan, Brama Floriańska. Nie brakuje też mniej rozpoznawalnych elementów. Zazwyczaj jest smukła - tak jak charakterystyczne krakowskie wieże kościołów. Pojawiają się nawiązania do legend, tańczący Krakowiacy czy Lajkonik.

Tradycyjnie, od 1937 roku, odbywa się w pierwszy czwartek grudnia (czyli jutro!) Konkurs Szopek, którego wyniki poznajemy trzy dni później. W trakcie konkursu szopkarze prezentują swoje prace przy pomniku Mickiewicza, a później można oglądać je na wystawie w Muzeum Historycznym.