Kobiety Podgórza.

Dziś czas na kobiety Podgórza. Poprzednie notki: kobiety z Nowej Huty i Kazimierza.

ENG: Today - women from Podgórze. Similar notes: women from Nowa Huta and Kazimierz.

gazeta.pl

Agnieszka Jałbrzykowska.

W 1887 roku została honorową obywatelką Podgórza i było to pierwsze honorowe obywatelstwo przyznane kobiecie w obrębie dzisiejszego Krakowa. Czym zasłużyła sobie pani Agnieszka na takie wyróżnienie? Przez 52 lata prowadziła pensję dla panien i właśnie za krzewienie oświaty tak ją uhonorowano. Podkreślano też jej zasługi w przeciwstawianiu się germanizacji. Po jej śmierci w 1902 roku pochowano ją na Starym Cmentarzu Podgórskim.

In 1887 she became the honourable citizen of Podgórze and she was the firstwoman awarded with honourable citizenship in the area of today's Cracow. For 52 years she run the school for girls and for this promotion of education she was honoured. Also her merits in oposing the germanisation were emphasised. After she died in 1902 she was buried on the Old Cementary in Podgórze.

Irena Droździkowska, Aurelia Danek, Helena Krywaniuk

kalejdoskop.art.pl

Kobiety z Apteki pod Orłem. Po utworzeniu getta pracowały w aptece razem z Tadeuszem Pankiewiczem i nie rzadko ryzykowały pomagając Żydom. Na Irenie ciążył obowiązek kontaktów ze stroną aryjską, przenoszenia korespondencji czy przedmiotów do spieniężenia, poszukiwania mieszkań dla chcących się ukrywać. Aurelia zdobywała lekarstwa i przekazywała korespondencję. Również Helena angażowała sie w pomoc mieszkańcom getta. Kobiety zorganizowały też akcję wywiezienia zwoju Tory poza mury getta. Gdy Irena i Helena zabawiały rozmową strażników, Aurelia wywiozła zwój ...na hulajnodze.

Women from the Pharmacy under the Eagle. After the ghetto was created they worked in the pharmacy with tadeusz Pankiewicz and they risked their lives helping the Jews. Irena was responsible for contacts with the arian ide, carrying the correspondenceorvaluable objects - to get some money, looking for apartments for the ones, who wanted to hide outside ghetto. Aurelia was searching for medicine and passing over the letetrs. Also Helena took part in those activities. The women also organised the action of taking one Torah scroll away from the ghetto. When Irena and Helena were chatting with the guards, Aurelia took the Torah away... on scooter.

Gusta Dranger, yadvashem.org

Ogromna ilość kobiet została przymusowo osiedlona w Podgórzu, kiedy w marcu 1941 roku rozkazem Otto Wachtera utworzono na prawym brzegu Wisły getto. Wszystkie zasługują na pamięć. Wśród nich były Rozalia Blau - chirurg w szpitalu żydowskim. Na skutek jej inerwencji skreślono z listy osób przeznaczonych do wysiedlenia Tadeusz Pankiewicza. Została zabita w czasie likwidacji szpitala 13 marca 1943 roku. Inna z kobiet, Gusta Dranger, była członkinią Żydowskiej Organizacji Bojowej. Brała udział w słynnym zamachu na niemiecką kawiarnię Cyganeria 22 grudnia 1942 roku. Po aresztowaniu męża, Szymona, sama zgłosiła się na gestapo, a w więzieniu, na papierze toaletowym, wpisała swoje wspomnienia, opublikowane w 1946 roku po tytułem "Pamiętnik Justyny".

A huge amount of women were forced to move to Podgórze, when in March 1941, after the order of Otto Wachter, the ghetto was ceated on the right bord of the river. They all merit the memory. Among them was Rozalia Blau  the surgeon in jewish hospital. After her intervention Tadeusz Pankiewicz was crossed out from the list of people designed for the deplacement. She was killed during the ghetto liquidation on March 13th 1943. Another woma, Gusta Drenger, was a memer of Jewish Militarz Organiyation. She took part in the famous attack on the german cafe Czganeria on December 22nd, 1942. After her huband Syzmon was arrested, she freely reported herself to gestapo. In prison, on toilet paper, she wrote down her memories, published in 1946, entitled "Justyna's memories".

Teresa Starmach

gazeta.pl

Jest historykiem sztuki. Razem z mężem prowadzi Galerię Starmach, obecnie mieszczącą się w dawnej, pięknie odnowionej Synagodze Zuckera w Podgórzu. Galeria organizuje wystawy i prezentuje dzieła artystów współczesnych. Publikuje też wydawnictwa z zakresu historii sztuki. Pani Teresa i jej mąż przekazali też do Fabryki Schindlera znaczną ilość fotografii, prezentujących ulice krakowskiego getta.

She is art historian. Together with her husband she runs Starmach Gallery, situated in the old, beautifully renovated, Zucker Synagogue in Podgórze. Te Gallery organizes exhibitions and presents the works of contemporary artists. It also publishes the books. teresa and her husband offered to Schindler's Factory a lot of photos showing the streets of the ghetto.